Skuteczność leczenia niepłodności – jak to rozumieć?

Szansa na ciążę a skuteczność kliniki in vitro

Wysoka skuteczność, najwyższa skuteczność, skuteczność 60% – to najczęstsze hasła reklamowe. Niewątpliwie prezentowana skuteczność leczenia danej kliniki jest elementem współdecydującym o wyborze miejsca leczenia. 

Co tak naprawdę ona oznacza? Czy wprost wskazuje jakie mamy szansę? Czy skuteczność 35% oznacza, że w trzech cyklach leczenia uda nam się w 100%, czy raczej w 35%? Co oznacza sukces? Wskaźnik skuteczności to procent cykli zakończonych sukcesem w stosunku do liczby cykli leczenia. Powstaje jednak pytanie – co jest sukcesem i jakie cykle leczenia zliczać?

Sukces leczenia niepłodności – jak rozumieć?

Powszechnie wiadomo, że chodzi o uzyskanie ciąży. Można uznać, że sukcesem jest już pozytywna  próba ciążowa lub podwyższony wynik stężenia hormonu HCG (lub beta HCG ) we krwi. 

Pomijając rozważania od jakiej wartości stężenia HCG można uznać, że kobieta jest w ciąży, to ten etap kiedy jeszcze nie widać ciąży w USG, a jedynie rośnie poziom HCG we krwi, nazywa się ciążą biochemiczną. 

Zdarza się, że stężenie HCG we krwi zacznie spadać, co oznacza, że ciąża przestała się rozwijać. Według różnych danych, nawet 50 % ciąż biochemicznych nie rozwija się dalej. Można oczywiście  ciąże biochemiczną zaliczyć jako leczenie skuteczne. Stwierdzenie tzw. pęcherzyka ciążowego w  badaniu USG rozpoczyna etap zwany ciążą kliniczną. Najczęściej właśnie osiągnięcie tego etapu zaliczane jest jako pozytywny efekt leczenia, bez względu czy uwidoczni się w USG zarodek czy nie. 

Ok. 5-6. tygodnia ciąży, zwykle udaje się uwidocznić zarodek, jak i potwierdzić akcję serca płodu. Niestety ok. 15% ciąż klinicznych zakończy się poronieniem, czyli zakończeniem ciąży przed 22.  tygodniem. Zdecydowana większość ciąż po tym terminie zakończony się urodzeniem żywego dziecka, ale nie wszystkie. 

Podsumowując, można uznać jako sukces ciąże biochemiczną, ciążę kliniczną albo poród żywego dziecka. W liczbach bezwzględnych, w oparciu o nasze dane, na 50 ciąż biochemicznych 40 przejdzie do etapu ciąż klinicznych, a 6 zakończy się poronieniem. Z tych pozostałych 34 praktycznie wszystkie zakończą się porodem, z reguły żywego dziecka. Jak widać w zależności od  przyjętego kryterium sukcesu, na 100 cykli leczenia wskaźnik skuteczności może być 50%, a według innych 34%.

Co to jest cykl leczenia niepłodności?

Cyklem leczenia można uznać każdą rozpoczętą stymulację jajników. Na 100 rozpoczętych stymulacji jajników, w celu pobrania komórek jajowych, 95 zakończy się zabiegiem punkcji jajników. 

Można zatem uznać za cykl leczenia liczbę przeprowadzonych punkcji jajników, a nie rozpoczętych stymulacji. Z powodu nie uzyskania zarodków przeciętnie w 5-ciu przypadkach nie odbędzie transfer zarodków. Można zatem liczyć jako cykl leczenia tylko próby zakończone podaniem zarodków do macicy, czyli na 100 stymulacji przeciętnie będzie to 90.

Skuteczność leczenia niepłodności – wskaźniki

Jeżeli policzymy jako skuteczność liczbę ciąż biochemicznych na liczbę wykonanych transferów zarodków to przy powyższych cyfrach uzyskamy wskaźnik skuteczności  50/90 czyli 55%. Możemy jednak policzyć skuteczność jako liczbę porodów na liczbę rozpoczętych stymulacji, czyli 34/100, co daje 34%.  

Zdarza się, że kliniki in vitro podają tylko zarodki w 5-6. dobie. Powoduje to, że liczba wykonanych transferów znacznie się obniży bowiem w ok. 40% nie uzyska się w 5-6. dobie zarodków w stadium blastocysty. 

Liczba transferów zarodków obniży się z 90 do np. 60. Zatem, kiedy podzielimy liczbę ciąż biochemicznych (50) przez liczbę transferów, uzyskamy skuteczność 83%, a w przypadku liczenia  ciąż klinicznych (40) 66%.

NAJBARDZIEJ ISTOTNYM I WIARYGODNYM JEST WSKAŹNIK URODZEŃ, PONIEWAŻ URODZENIE DZIECKA JEST DOPIERO PEŁNYM SUKCESEM

(tzw. wskaźnik baby home – dziecko w domu).

Aby lepiej zrozumieć ten problem, przeanalizujmy przykład:

Załóżmy, że do leczenia przystąpiło 100 kobiet. U 90 z nich pobrano komórki jajowe, ale tylko u 80 wykonano transfer. W efekcie u 40 kobiet wynik próby ciążowej był dodatni. Jednak tylko w przypadku 35 pacjentek ciąża rozwinęła się i stwierdzono płód w USG. 5 kobiet poroniło, a 30 urodziło. Wyniki tego przykładu można zatem przedstawić następująco:

Jak widać prezentowane wyniki można przedstawiać różnie. Nie można jednak być w 35% w ciąży. Każdy ma 50% szans – albo się uda, albo nie.